Zarówno w sprawie o rozwód, jak i w sprawie o alimenty bardzo ważne, a wręcz kluczowe jest zabezpieczenie alimentów na czas trwania postępowania sądowego. Jest to szczególnie istotne, gdy rodzice małoletniego dziecka nie są w stanie dojść do porozumienia w kwestiach finansowych, a tym samym jeden z rodziców nie chce w odpowiednim zakresie partycypować w utrzymaniu dziecka. W takiej sytuacji, w pozwie o alimenty lub w pozwie o rozwód zasadne jest sformułowanie wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia na czas trwania postępowania. Warto o tym pamiętać, bo często sporne postępowania sądowe mogą trwać rok, a nawet dłużej.
Zgodnie z ogólną regulacją przewidzianą w art. 7301 § 1 KPC udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. W celu ułatwienia uzyskania zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego ustanowiono regulację szczególną. Art. 753 § 1 KPC wskazuje, że w sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Ponadto przepis ten wyraźnie stanowi, że zabezpieczenie roszczenia o alimenty polegać może na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej. Regułą jest ten drugi sposób zabezpieczenia.
Uprawdopodobnienie istnienia roszczenia (art. 753 § 1 KPC) wymaga przedstawienia twierdzeń i dowodów wskazujących na zasadność żądania alimentacyjnego, w tym na jego wysokości. W celu uzyskania właściwego zabezpieczenia na czas trwania postępowania już do pozwu należy załączyć jak najwięcej dowodów potwierdzających, wykazane, usprawiedliwione potrzeby uprawnionego (tj. małoletniego dziecka) oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (tj. rodzica). Jakkolwiek w sprawach alimentacyjnych sądy regularnie odwołują się do zasad doświadczenia życiowego, ustalając koszty utrzymania uprawnionego, to jednak dotyczy to tylko kosztów typowych i w przeciętnej wysokości. Jeżeli dziecko ma szczególne potrzeby (np. żywieniowe i zdrowotne), konieczne jest załączenie do pozwu odpowiednich zaświadczeń lub innych dokumentów, potwierdzających, że z tego tytułu koszty utrzymania dziecka są wyższe. Jeżeli rodzic składający pozew nie dysponuje dokumentami pozwalającymi wykazać wysokość dochodów drugiego rodzica, to warto złożyć wniosek, aby sąd przed rozpoznaniem wniosku o udzielenie zabezpieczenia zobowiązał pozwanego do złożenia, np. w terminie 14 dni odpowiednich dokumentów (np. zeznanie podatkowe, zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach, itp.).
Wskazana we wniosku o zabezpieczenie alimentów kwota nie może być wyższa niż żądanie główne, zawarte w petitum pozwu. Na ogół powinna być ona niższa, choć w pewnych sytuacjach może być też równa żądaniu głównemu. Wszystko zależy od tego, w jakiej wysokości możliwe jest uprawdopodobnienie roszczenia głównego na początkowym etapie postępowania. Istotne jest, że sąd o zabezpieczeniu alimentów orzeka na ogół na posiedzeniu niejawnym. Na początkowym etapie postępowania sąd dysponuje zatem wyłącznie dowodami w postaci dokumentów. W niektórych przypadkach, z uwagi na złożony charakter sprawy, sąd może zwołać posiedzenie tylko w celu rozpoznania wniosku o zabezpieczenie. Na takim posiedzeniu sąd przesłucha strony postępowania, a następnie wyda postanowienie w sprawie zabezpieczenia alimentów na czas trwania postępowania.
