Na czym polega przekształcanie spółki?
Przekształcanie spółki polega na zmianie jej formy prawnej na inny ustawowy typ spółki. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, również w zakresie publicznoprawnym, tj. w zakresie przyznanych spółce koncesji, zezwoleń czy ulg, chyba że ustawa lub decyzja administracyjna stanowi inaczej.
Spółka przekształcana nie przestaje istnieć ani w sensie ekonomicznym, ani w sensie osobowym.
Możliwe jest przekształcenie każdej spółki handlowej w spółkę handlową innego typu, zarówno spółkę osobową, jak i kapitałową. Przekształcona może zostać także spółka cywilna w każdą spółkę handlową (zarówno w spółkę osobową, jak i spółkę kapitałową). Istnieje również możliwość przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową.
Kodeks spółek handlowych wprost określa czynności, które muszą zostać podjęte, aby doszło do przekształcenia. Do czynności tych zaliczamy m.in. sporządzenie planu przekształcenia, podjęcie uchwały o przekształceniu spółki czy dokonaniu w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreśleniu spółki przekształconej.
Jakie nowe zasady w procedurze przekształcania spółek zostały wprowadzone od 1 marca 2020 r.?
Ustawa z 19.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1655), wprowadziła istotne zmiany w zakresie przekształcania spółek prawa handlowego. Zmiany te mają przede wszystkim prowadzić do uproszenia procedury.
Nowe zasady w procedurze przekształcania spółek:
- Zgodnie z treścią art. 557 KSH zarząd spółki przekształcanej (spółki kapitałowe) albo wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej (spółki osobowe) zobowiązani są do przygotowania planu przekształcenia. Treść planu przekształcenia określa art. 558 KSH. Plan przekształcenia przygotowuje się w formie pisemnej, jedynie w spółkach jednoosobowych wymagana jest forma aktu notarialnego. Obecnie zgodnie z treścią art. 559 § 1 KSH plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta jedynie wówczas, gdy przekształcenie następuje w spółkę akcyjną. Z obowiązku kontroli wyłączone zatem zostały wszystkie pozostałe przekształcane spółki handlowe – w ich przypadku wspólnikom, którzy nie uczestniczą w spółce przekształconej można wypłacać wartości ich udziałów bądź akcji bez konieczności uprzedniego badania przez „audytora”.
- Obecnie podjęcie skutecznej uchwały o przekształceniu zastępuje obowiązek zawarcia nowej umowy spółki przekształconej bądź zawiązania przekształconej spółki akcyjnej wraz z powołaniem jej organów. Jest to niewątpliwie ograniczenie istniejącego do tej pory „formalizmu”. Zmiana ta ma prowadzić do uniknięcia sytuacji, w której mimo powzięcia uchwały o przekształceniu i dopełnieniu wymogów w tym zakresie, wspólnicy utrudniają zakończenie procesu przekształcenia poprzez odmowę podpisania umowy (statutu) spółki przekształconej. Dodatkowo zmniejszeniu ulegają także koszty wynikające m.in. z obsługi notarialnej (w odniesieniu do spółek, dla których przepisy KSH określają zobowiązanie do sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego). Również termin do zawiadomienia wspólników został skorygowany. Obecnie spółka zobligowana jest do zawiadomienia wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu spółki dwukrotnie, w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej. Pierwsze zawiadomienie powinno być dokonane nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem podjęcia tej uchwały, a drugie w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia (zob. art. 504 KSH).
- Od 1.3.2020 r. nie obowiązują również przepisy regulujące obowiązek składania oświadczeń wspólników o uczestnictwie w spółce przekształconej. Spółka nie może już wezwać wspólników do złożenia takiego oświadczenia, w terminie miesiąca od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu spółki. Wspólnikowi, który nie złożył takiego oświadczenia, nie będzie również przysługiwać roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów albo akcji w spółce przekształcanej, zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia. W rezultacie, wszelkie zastrzeżenia dotyczące rzetelności wyceny wartości udziałów albo akcji, próby egzekwowania ich ponownej wyceny i związane z tym kwestionowania przeniesione na drogę sądową, również uległy uchyleniu (art. 564- 566 KSH). W ich miejsce został ustanowiony art. 553 § 3 KSH, w brzmieniu którego wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej, z uwzględnieniem 5761 KSH.
- Art 5761 KSH wprowadza nową instytucję tzw. „korporacyjne prawo wyjścia”, z którego może skorzystać wspólnik głosujący przeciwko uchwale o przekształceniu spółki kapitałowej w osobową. Jeśli ponadto zażądał on zaprotokołowania sprzeciwu, może żądać odkupu jego udziałów albo akcji w spółce przekształcanej. Wówczas wymagane jest złożenie spółce pisemnego żądania odkupu w terminie tygodnia od dnia podjęcia uchwały o przekształceniu. Wspólnik wskazanej spółki kapitałowej może żądać odkupu udziałów albo akcji w spółce przekształcanej po cenie, która powinna odpowiadać wartości godziwej udziałów albo akcji w spółce przekształcanej. W razie, gdy wspólnik nie zgadza się na cenę odkupu, może wnieść powództwo o ustalenie wartości godziwej jego udziałów albo akcji w terminie dwóch tygodni od dnia podjęcia uchwały o przekształceniu. Wniesienie powództwa nie wstrzymuje odkupu ani rejestracji przekształcenia.