Zapraszamy do zapoznania się z artykułem mec. J. Pawliczaka na temat zasad orzekania o kontaktach w wyroku rozwodowym.
Artykuł został opublikowany w Przeglądzie Sądowym nr 10/2017.
„Orzekanie w wyroku rozwodowym o kontaktach z dzieckiem”
Fragment z wprowadzenia:
Na mocy nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dokonanej ustawą z 6.11.2008 r. przesądzono, że do obligatoryjnej kognicji sądu rozwodowego należy wydanie rozstrzygnięcia nie tylko o władzy rodzicielskiej, lecz także o kontaktach rozwodzących się małżonków z ich wspólnymi małoletnimi dziećmi. W uchwale z 5.06.2012 r. SN w składzie siedmiu sędziów orzekł, że z obowiązku zamieszczenia w sentencji wyroku rozwodowego rozstrzygnięcia o kontaktach nie zwalnia sądu ani uzgodnienie przez strony tej kwestii w porozumieniu wychowawczym, ani złożenie zgodnego wniosku o zaniechanie wydania takiego orzekania. Sąd Najwyższy podkreślił, że utrzymywanie kontaktów jest prawem i obowiązkiem zarówno rodziców, jak i dziecka.
Przewidziany w art. 58 § 1 zd. 1 k.r.o. bezwzględny obowiązek sądu rozwodowego rozstrzygania o kontaktach poddany został krytyce w świetle praktyki stosowania prawa. Wskazywano, że po wprowadzeniu tej regulacji wydłużył się czas trwania postępowań rozwodowych. Podnoszono, że „sztywne rozstrzygnięcie” legislacyjne, obligujące sąd do wydania orzeczenia o kontaktach niezależnie od okoliczności faktycznych konkretnej sprawy, może prowadzić do trudności w utrzymaniu kontaktów po rozwodzie, „kiedy sytuacje losowe nie pozwalają na ścisłe respektowanie wyroku, a jego formalne naruszenie mogło skutkować sankcjami prawnymi” . Zdarzało się, że sądy, gdy uznawały, iż niecelowe jest rozstrzyganie o kontaktach, albowiem były one utrzymywane bezkonfliktowo lub dzieci były nastoletnie, zamieszczały w sentencji wyroku tzw. orzeczenie negatywne – „sąd nie orzeka o kontaktach” . W istocie podobny skutek miało wydawanie orzeczeń o kontaktach „nieograniczonych” .
Wychodząc naprzeciw trudnościom w stosowaniu prawa, na mocy nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 25.06.2015 r. , która weszła w życie 29.08.2015 r., dodano § 1b do art. 58 k.r.o. Przepis ten przewiduje, że na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Zarazem w znowelizowanym art. 58 § 1a k.r.o. uwypuklono prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców. Przewidziano także wymaganie pisemności porozumienia wychowawczego. Dokonane zmiany uzasadniają poddanie analizie przepisów dotyczących orzekania w wyroku rozwodowym o kontaktach między rodzicami a dziećmi.