Ogólna charakterystyka
Spółka partnerska jest jedną z nowszych instytucji prawa spółek, wprowadzoną przez Kodeks spółek handlowych. Kodeks handlowy nie przewidywał tej postaci spółki.
Spółka ta została wprowadzona wzorem legislacji zagranicznej jako szczególna forma organizacyjna wspólnego wykonywania tzw. wolnych zawodów. Jej konstrukcja prawna pozwala na łączenie korzyści wynikających z prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa z elementami charakterystycznymi dla działalności na własny rachunek.
Definicja spółki partnerskiej
Spółką partnerską jest spółką osobową, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Regulacja prawna spółki partnerskiej
Spółka partnerska została uregulowana w art. 86 – 101 KSH. Wskazane przepisy regulują jedynie te elementy spółki partnerskiej, które stanowią o jej swoistości i odrębności. W kwestiach podstawowych art. 89 KSH nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących spółki jawnej.
Przesłanki powstania spółki partnerskiej
Utworzenie spółki partnerskiej jest jedynie dopuszczalne przy spełnieniu następujących warunków:
- spółkę mogą utworzyć tylko osoby uprawnione do wykonywania wolnego zawodu określonego w art. 88 KSH i w odrębnych ustawach. Partnerami w spółce mogą być więc osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
- partnerami mogą być tylko osoby fizyczne
- celem spółki zawsze musi być wykonywanie wolnego zawodu. Spółka nie może być zatem utworzona w innym celu, a zwłaszcza dla prowadzenia działalności nieobejmującej czynności dotyczących danego zawodu.
Z kolei do powstania spółki partnerskiej niezbędne jest dokonywanie następujących czynności:
- zawarcie umowy przez partnerów (umowa powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, na jej treść składają się przede wszystkim elementy wskazane w art. 91 KSH).
- zgłoszenie spółki do rejestru przedsiębiorców KRS
- dokonanie wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców KRS
Firma spółki partnerskiej
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.p.”.
Firmy z oznaczeniem „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” oraz skrótu „sp.p.” może używać tylko spółka partnerska.
Przykłady:
Jan Kowalski i partnerzy- spółka lekarska
Jan Kowalski – spółka partnerska architektów
Jan Kowalski i partnerzy – spółka adwokatów i radców prawnych
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki partnerskiej
Odpowiedzialność w spółce partnerskiej obejmuje zarówno zobowiązania powstałe przy świadczeniu usług wolnego zawodu, jak i te które zostały zaciągnięte w innej sferze aktywności spółki (np. długi z zaciągniętych kredytów, z umowy najmu lokalu, z udzielonych poręczeń, stosunków ubezpieczenia itp.).
Partner spółki partnerskiej nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu, jak również za zobowiązania będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Odpowiedzialność partnerów jest zawsze odpowiedzialnością subsydiarną (zob. poniżej).
Umowa spółki może jednak przewidywać, że jeden lub większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnicy spółki jawnej, a mianowicie bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami i spółką, z uwzględnieniem art. 31 KSH. W świetle tego przepisu wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku osobistego wspólnika dopiero w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczne (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).
Natomiast w przypadku odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe nie w związku z wykonywaniem wolnego zawodu stosujemy powyżej opisane zasady odpowiedzialności wspólników spółki jawnej. Odpowiedzialność wszystkich partnerów jest taka sama.
Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki partnerskiej
Partnerzy mogę kwestię reprezentacji i zarządzania spółki unormować w dwojaki sposób:
- przez pozostawienie kompetencji w obu omawianych płaszczyznach wspólnikom. Każdy z partnerów może samodzielnie reprezentować spółkę. Umową spółki można to uprawnienie ograniczyć lub wyłączyć. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może jednak nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Każdy wspólnik ma również prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki. Może jednak tego prawa zostać pozbawiony w umowie spółki, uchwałą wspólników lub z ważnych powodów prawomocnym orzeczeniem sądu.
- przez powołanie zarządu (art. 97 KSH). W tym przypadku to na zarządzie będą spoczywać wszystkie obowiązki i uprawnienia związane z prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentacją. Funkcjonowanie zarządu, a także odpowiedzialność członków zarządu oparte są na przepisach dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przy czym pamiętać należy, że nawet w przypadku, gdy spółka partnerska powoła zarząd, nie zmieni się jej osobisty charakter.
Utrata uprawnień, śmierć partnera
W przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu, powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki. Po bezskutecznym upływie wskazanego powyżej terminu uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu.
Spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera, chyba że umowa spółki stanowi inaczej z tym, że spadkobierca ten powinien być uprawniony także do wykonywania tego samego wolnego zawodu. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki. Po bezskutecznym upływie tego terminu uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu.
Stan prawny na dzień: 4.10.2018 r.
dr Małgorzata Wach-Pawliczak
Zob. także wpis nt. firmy:
