Pojęcie „udział” w kontekście spółek osobowych ma kilka znaczeń. Nie należy jednak utożsamiać go z pojęciem udziału, którym posługujemy się mówiąc o udziałach wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.
A zatem jak należy rozumieć pojęcie „udziału” w spółkach osobowych?
Po pierwsze, pojęcia udział używamy dla określenia ogółu praw i obowiązków wspólnika przysługujących mu z tytułu uczestnictwa w spółce (udział w spółce). Udział w spółce może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi (art. 10 § 1 KSH), a pozostali wspólnicy wyrazili na to przeniesienie zgodę. Druga przesłanka może zostać zmieniona w umowie spółki (art. 10 § 2 KSH). Czynność przeniesienia ogółu praw i obowiązków może przybrać postać umowy sprzedaży czy darowizny.
Po drugie, pojęcie udziału należy rozumieć jako udział w zyskach i stratach. Zgodnie z treścią art. 51 § 1 KSH „Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu”. Udział wspólnikach w zyskach, jak również w stratach może zostać w odmienny sposób określony w umowie spółki (np. wspólnicy uczestniczą w zyskach i statach Spółki w następujący sposób: wspólnik X – 10%, wspólnik Y – 40%, wspólnik Z – 50%).
Po trzecie, w art. 50 KSH ustawodawca definiuje pojęcie udziału kapitałowego wskazując, że udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu. Odmiennie z kolei należy rozumieć pojęcie udziału kapitałowego, którym posługuje się ustawodawca w art. 65 KSH. Zgodnie z jego treścią spadkobiercy zmarłego wspólnika należy się spłata odpowiadająca wartości udział kapitałowego zmarłego wspólnika. Wartość udziału kapitałowego oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. Jako dzień bilansowy należy przyjąć dzień śmierci wspólnika.
Stan prawny na: 16.11.2020 r.
Szerzej nt. pojęcia udziału w spółce z o.o.
