Każdy ze wspólników spółki jawnej ma prawo do żądania rozwiązania spółki jawnej przez sąd (zob. art. 63 KSH). Przesłanką uzasadniającą to żądanie jest istnienie ważnego powodu. Prawomocne orzeczenie sądu w przedmiocie rozwiązania spółki stanowi bezwzględną przyczynę prowadzącą do rozwiązania spółki, tj. wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców (zob. art. 58 pkt 6 KSH).
Ważne powody, na których mogłoby zostać oparte powództwo mogą być zarówno obiektywne, tzn. niezwiązane z osobą żadnego wspólnika ( jak np. trwała niemożność osiągnięcia celu gospodarczego spółki, zmniejszenie majątku spółki powodujące, że dalsza jej działalność jest niemożliwa lub niecelowa, trwała niezdolność do konkurowania na rynku), jak i subiektywne. Przyczyny subiektywne mogą stanowić okoliczności zawinione przez wspólnika (np. naruszenie zakazu konkurencji – art. 57 § 3 KSH, popełnienie przestępstwa, nieuczciwe lub niedbałe prowadzenie spraw spółki, dokonanie czynów na szkodę innego wspólnika), a także niezawinione (np. długotrwała choroba wspólnika, konieczność wyjazdu za granicę, opuszczenie miejscowości, w której spółka ma siedzibę i prowadzi swą działalność, niemożność wniesienia umówionego wkładu, której nie można było przewidzieć).
Ogólnie za ważny powód rozwiązania spółki uznaje się takie okoliczności, których powstanie stwarza przeszkodę lub znacznie utrudnienia dalszą działalności spółki lub czyni jej dalsze istnienie niecelowym lub bezprzedmiotowym.
Ostatecznej oceny ważności powodów rozwiązania spółki na podstawie konkretnego stanu faktycznego dokona sąd, a tym samym zdecyduje o ewentualnym jej rozwiązaniu.
Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia rozwiązującego spółka jawna przechodzi w stan likwidacji (chyba że wspólnicy określą inny sposób zakończenia jej działalności). Po jej przeprowadzeniu spółka zostaje wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS, a tym samym zostanie rozwiązania.
Powództwo o rozwiązanie spółki jest rozpoznawane w trybie postępowania procesowego (art. 13 § 1 KPC). W związku ze zniesieniem odrębnego trybu postępowania w sprawach gospodarczych na podstawie noweli KPC z 16.9.2011 r. (Dz.U. Nr 233, poz. 1381), od dnia wejścia w życie tej noweli (czyli od 3.5.2012 r.) sprawy o rozwiązanie spółki podlegają rozpoznaniu w trybie zwykłym.
Opłata sądowa jest stała i wynosi obecnie 5 000 zł.
Stan prawny na: 11.09.2019 r.