W sprawie o rozwód sąd orzeka przede wszystkim o rozwiązaniu małżeństwa i winie rozkładu pożycia. Kognicja sądu może jednak obejmować również inne rozstrzygnięcia, w tym kwestie, które w normalnym toku postępowania podlegają rozstrzyganiu w postępowaniu nieprocesowym przed sądem opiekuńczym. Dotyczą one przede wszystkim tych małżonków, którzy mają wspólne małoletnie dzieci lub wspólny majątek.
W tym miejscu należy również wyjaśnić, że wspólne dzieci małżonków to dzieci, których pochodzenie zostało ustalone od obojga małżonków, a nie tylko jednego z nich. Pojęcie to obejmuje również dzieci wspólnie przysposobione przez małżonków, a także dziecko jednego z małżonków przysposobione przez drugiego małżonka. Dodatkowo dziecko powinno być małoletnie w chwili zamknięcia rozprawy w danej instancji.
A zatem sąd rozwodowy zobowiązany jest z urzędu, zawrzeć w wyroku rozwodowym rozstrzygnięcie o:
1) winie rozkładu pożycia, o której sąd może zaniechać orzekania na zgodne żądanie małżonków;
2) władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi małżonków;
3) kontaktach małżonków ze wspólnymi małoletnimi dziećmi, chyba że małżonkowie zgodnie wnieśli o nieorzekanie o tych kontaktach;
4) tym, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnych małoletnich dzieci;
5) sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnie zajmowanego mieszkania.
Z kolei na żądanie jednego z małżonków sąd rozwodowy orzeka o:
1) eksmisji drugiego małżonka, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, a małżonek ten swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie;
2) podziale majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu;
3) alimentach należnych temu małżonkowi po orzeczeniu rozwodu od współmałżonka.
Ponadto na zgodny wniosek stron sąd może orzec o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział lub jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków, sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Zanim więc złożysz pozew rozwodowy warto umówić się na konsultacje z prawnikiem, aby doradził Ci jak najlepiej przygotować pozew rozwodowy, a przed sądem zabezpieczyć interes własny, jak i małoletnich dzieci.